Zihinsel Engelli Bireylerde İhmal ve İstismar

Farkındalığı Artırmak ve Koruma Sağlamak

Zihinsel engelli bireylerin toplum içindeki yerinin güçlendirilmesi ve haklarına saygı gösterilmesi önemlidir.

Ancak, maalesef, zihinsel engelli bireylerde ihmal ve istismar gibi sorunlarla karşılaşma olasılığı yüksektir.

Bölüm 1: Zihinsel Engelli Bireylerde İhmal:

İhmal Kavramı ve Zihinsel Engelli Bireylerde Ortaya Çıkışı: İhmal, bir bireyin temel ihtiyaçlarına yeterli özeni göstermeme veya yerine getirmeme durumunu ifade eder. Zihinsel engelli bireylerde ihmal, genellikle bakım, eğitim ve sosyal katılım gibi temel alanlarda ortaya çıkabilir. Özellikle bu bireylerin özel ihtiyaçlarına uygun bir şekilde desteklenmediği durumlarda ihmal söz konusu olabilir.

1. Fiziksel İhmal: Zihinsel engelli bireylerin temel fiziksel ihtiyaçlarına yeterli özenin gösterilmemesi. Yeterli beslenme, hijyen ve tıbbi bakımın sağlanmaması fiziksel ihmal örneklerindendir.

2. Duygusal İhmal: Zihinsel engelli bireylerin duygusal ihtiyaçlarına gerektiği gibi yanıt verilmemesi veya duygusal destekten yoksun bırakılması durumu. İlgisizlik, sevgi eksikliği ve duygusal istismar bu kapsamda değerlendirilebilir.

3. Eğitim İhmal: Zihinsel engelli bireylerin öğrenme potansiyellerine uygun bir eğitim alamamaları veya eğitimden mahrum bırakılmaları durumu. Bu, özel eğitim ihtiyaçlarının göz ardı edilmesi, özel eğitim programlarına erişimde zorluklar yaşanması gibi durumları içerebilir.

İhmalin Bireyin Genel Sağlığı, Eğitimi ve Sosyal Gelişimi Üzerindeki Etkileri:

1. Sağlık Üzerindeki Etkiler: Fiziksel ihmal, bireyin genel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Yetersiz beslenme, düzensiz tıbbi bakım ve hijyen eksikliği, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

2. Eğitim Üzerindeki Etkiler: Eğitim ihmalinin uzun vadeli etkileri arasında öğrenme güçlükleri, sosyal beceri eksiklikleri ve bireyin potansiyelini tam anlamıyla gerçekleştirebilmesini engelleyen faktörler bulunabilir.

3. Sosyal Gelişim Üzerindeki Etkiler: Duygusal ihmal ve sosyal izolasyon, zihinsel engelli bireylerin toplumsal etkileşimlerini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum, bireyin sosyal becerilerini geliştirmesini ve topluma entegre olmasını engelleyebilir.

Bölüm 2: Zihinsel Engelli Bireylerde İstismar:

İstismar Türleri: Fiziksel, Duygusal, Cinsel ve Finansal İstismar:

1. Fiziksel İstismar: Zihinsel engelli bireyin bedensel zarara uğratılması, şiddet uygulanması veya zorlanması durumunu içerir. Bu, fiziksel güç kullanımı, kısıtlama, açlık gibi yöntemleri kapsar.

2. Duygusal İstismar: Zihinsel engelli bireyin duygusal sağlığını etkileyecek şekilde kötü muamele görmesi durumudur. Aşağılama, tehdit etme, küçümseme gibi davranışlar bu kategoriye girer.

3. Cinsel İstismar: Zihinsel engelli bireyin cinsel haklarına saygı gösterilmemesi ve onların rızası olmaksızın cinsel faaliyetlere maruz bırakılması durumudur. Cinsel istismar, mağdurlarda uzun vadeli travmalara neden olabilir.

4. Finansal İstismar: Zihinsel engelli bireyin maddi kaynaklarına izinsiz erişimde bulunulması veya bu bireyin finansal sömürüye uğraması durumunu kapsar. Örneğin, maddi yardım alıyorlarsa bu yardımların kötüye kullanılması gibi durumlar finansal istismar örneklerindendir.

İstismara Uğramış Bir Bireyin Belirtileri ve Etkileri:

1. Fiziksel Belirtiler: Yaralanmalar, morluklar, kırıklar gibi belirgin fiziksel izler.

2. Duygusal Belirtiler: Depresyon, anksiyete, aşırı çekingenlik gibi duygusal belirtiler.

3. Cinsel Belirtiler: Cinsel istismara uğrayan bireylerde cinsel organlarda yaralanmalar, enfeksiyonlar veya cinsel faaliyetle ilişkilendirilebilecek başka belirtiler.

4. Finansal Belirtiler: Ani maddi kayıplar, hesap hareketlerinde tuhaflıklar gibi finansal belirtiler.

Bölüm 3: İhmal ve İstismarın Nedenleri:

Eğitimsizlik, Bilgisizlik ve Toplumsal Önyargıların Rolü:

1. Eğitimsizlik: Zihinsel engelli bireylerle çalışan kişilerin yeterli eğitim almadığı durumlar, uygun bakım ve destek sağlanamamasına neden olabilir. Eğitimsizlik, özel ihtiyaçları olan bireylerin gereksinimlerini anlama ve karşılama konusunda zorluklara yol açabilir.

2. Bilgisizlik: Toplumda genel bir bilgisizlik, zihinsel engelli bireylerin hakları, ihtiyaçları ve özel gereksinimleri konusunda yanlış anlamalara ve önyargılara neden olabilir. Bu da ihmal ve istismar riskini artırabilir.

3. Toplumsal Önyargılar: Toplumsal önyargılar, zihinsel engelli bireyleri diğerlerinden farklı, eksik veya değersiz olarak görmeye yönlendirebilir. Bu önyargılar, bakım verenlerin veya toplumun bu bireylere gereken özeni göstermemesi riskini artırabilir.

Toplumsal Farkındalığın Artırılmasıyla İhmal ve İstismarı Azaltma Çabaları:

1. Eğitim Kampanyaları: Toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla düzenlenen eğitim kampanyaları, zihinsel engelli bireylerin hakları, ihtiyaçları ve korunma yöntemleri hakkında bilinci artırabilir.

2. Medya ve İletişim Araçları: Medya, zihinsel engelli bireylerle ilgili doğru ve pozitif bilgileri yayarak toplumsal önyargıları azaltabilir. Bu, zihinsel engelli bireylerin ihmal ve istismardan korunmasına katkı sağlar.

Bu nedenler ve çözüm önerileri, ihmal ve istismarı önleme çabalarının geniş bir perspektiften ele alınmasını sağlar. Toplumsal farkındalığın artırılması, eğitim ve destek sistemlerinin güçlendirilmesi, bu konudaki önemli adımlardır.

Bölüm 4: Çözüm Önerileri ve Koruma Stratejileri:

Zihinsel Engelli Bireylerin Haklarını Güçlendirmek ve Koruma Sağlamak İçin Yasal Düzenlemeler: Haklarını İfade Etme Yeteneği, Koruma Yasaları

İhmal ve İstismarı Önlemek Amacıyla Eğitim Programları ve Toplumsal Bilinçlendirme Kampanyaları: Eğitim Programları, Toplumsal Bilinçlendirme Kampanyaları

Koruyucu Hizmetlere ve Destek Sistemlerine Erişimi Artırmak: Destek Hizmetleri, Destek Grupları

Öğretmen ve Aile İşbirliği: Eğitim Programları, Aile Eğitimi

Bu stratejiler, zihinsel engelli bireyleri ihmal ve istismardan koruma amacıyla çeşitli düzeylerde uygulanabilir. Yasal düzenlemeler, eğitim programları, destek sistemleri ve işbirliği, toplumda daha güvenli bir ortam yaratmaya yönelik önemli adımlardır.

Şüpheli istismar veya ihmal durumlarıyla karşılaştığınızda, bu durumu doğru bir şekilde rapor etmek ve yardım almak önemlidir. Türkiye’de engelli bireylere yönelik istismar veya ihmal durumlarında aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

• Alo 183 Çocuk ve Aile Destek Hattı: Bu hat sadece çocuklar için değil, aynı zamanda aileleri de kapsayan genel bir destek hattıdır. Bu hat aracılığıyla engelli bireylere yönelik şüpheli durumları bildirebilir ve destek talep edebilirsiniz.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü: İlgili il müdürlüğüne başvurarak durumu bildirebilir ve yardım talep edebilirsiniz. Bu kurum, çocuklar ve ailelerle ilgili sosyal hizmet konularında yetkilidir.
• Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü: Engelli bir bireye yönelik şüpheli durumları doğrudan Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü’ne bildirebilirsiniz.
• Sağlık Kuruluşları: Eğer engelli bireyin acil bir sağlık durumu varsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.
• Engelli Destek ve Rehabilitasyon Merkezleri: Engelli bireylere yönelik destek ve rehabilitasyon merkezlerine başvurarak durumu bildirebilir ve yardım talep edebilirsiniz.

Her durum özeldir ve profesyonel yardım almak önemlidir. Bu nedenle, konuyla ilgili kurumlarla iletişime geçmek ve resmi prosedürleri takip etmek önemlidir. Ayrıca, durumu değerlendirmek ve engelli bireyin ihtiyaçlarına uygun yardımı almasını sağlamak için uzmanlardan yardım almak da önemli olabilir.

İnsanlığın zenginliği, çocuklarımıza gösterdiğimiz sevgi, ilgi ve korumada yatar.

Psk. Cansel Aktaş