Engelli Bireyler İçin Görsel Sanatlar Eğitimi

Görsel sanatlar eğitimi; hayatın bir parçasıdır ve hayatın her anında karşımıza çıkmaktadır. Bu düşünceden hareketle; görsel sanatlar eğitimi, görsel sanatlar eğitimi

Engelli Bireyler İçin Görsel Sanatlar Eğitimi

Görsel sanatlar eğitimi; hayatın bir parçasıdır ve hayatın her anında karşımıza çıkmaktadır. Bu düşünceden hareketle; görsel sanatlar eğitimi, görsel sanatlar eğitimi derslerinde elde edilen deneyimlerle, bireyin küçük yaştan itibaren yaşama uyum sağlamasına ve yaşamı algılamasına katkı sağlayan bir süreç olarak yorumlanmaktadır. Bu doğrultuda; görsel sanatlar eğitimi, bireyin eğitim sürecinde toplumla bütünleşmesini sağlayan, bu konudaki algılamasını geliştiren ve okul eğitimine destek çıkan önemli bir araç olarak ifade edilmektedir.

Diğer yandan toplum yapısı içerisinde farklı gelişim özellikleri gösteren engelli bireyler de yer almaktadır. Engelli bireylerin algılama yapıları ise; normal gelişim gösteren bireylerin algılama yapılarından farklı olabilmektedir. Engelli bireylere yönelik görsel sanatlar eğitimi; engelli bireyin sahip olduğu özel durumu daha iyi bir konuma getirebilmek için oluşturulmuş görsel sanatlar (resim-iş/plastik sanatlar) içerikli etkinlikler ve çalışmalar sürecine verilen genel isimdir. Engelli bireyin; bireysel kimlik kazanması, başarı duygusunu tatması, güven ve cesaretinin artırılması, sosyal yaşama uyumunun sağlanması, el-göz ve el-göz-beyin koordinasyonun sağlanması, duygusal yapısının geliştirilmesi ve düzenlenmesi, ifade gücünün geliştirilmesi, algılama yapısının artırılması, büyük kas ve küçük kas becerilerinin artırılması, kıyaslamalar ve benzetmeler yapabilmesinin sağlanması, yaratıcılık oluşumunun geliştirilmesi, estetik beğeni ve haz duygusunun geliştirilmesi ve diğer akademik alanlardaki (Türkçe, matematik, kavram bilgisi, günlük yaşam becerileri vb.) bilgi ve becerilerin öğretiminin veya genellemesinin yapılabilmesi ve bunların neticesinde bağımsızlığın artırılması için gereklidir.

Engelli bireylere yönelik görsel sanatlar eğitimi sürecinde bireyin, uygulanacak program sonucunda hangi edinimlere ulaşacağı önceden planlanarak yapılacak çalışmalar özenle seçilmektedir. Bununla birlikte bireyin, özel eğitim ekibi tarafından belirlenen eğitim amaçları, bireyin mevcut beceri yapısı göz önünde bulundurularak ele alınmakta ve bir bireysel öğretim planı hazırlanmaktadır. Bu doğrultuda; eğitim programının planlanmasına yardımcı olan ekip, görsel sanatlar çalışmalarının bireye öğretiminde ve birey tarafından bunların ediniminde, görsel sanatlardaki geniş yöntemlerden faydalanmaktadır.

Görsel sanatlar eğitiminin sınır tanımayan yapısı, engelli bireylerin gelişim yapılarına uydurulabilmektedir. Bu nedenle; yaşamın birçok başarısızlıkla yüzleştirdiği engelli bireyler için eğitimciler, potansiyel başarıyı yönlendirebilecek her türlü girişimi görsel sanatlar çalışması üzerinde somut olarak yücelterek başarı duygusunu yaşatabilmektedir. Engelli birey nasıl bir özel duruma sahip olursa olsun, görsel sanatlar içerisindeki birçok yoldan biri ile ona başarı duygusu tattırılabilmektedir. Engelli bir bireyin başarı duygusunu yaşayabilmesi için o işi tamamen kendisinin yapmasına gerek yoktur. İşin yapılış sürecinde, sürecin içerisine dahil olması bile başarı duygusunu yaşamasında yeterli olabilmektedir. Çünkü; bu bireylerin toplumsal kabul görebilmeleri için; başarı duygusuna normal gelişim gösteren bireylerden daha fazla ihtiyaç duyabilmektedirler.

Engelli bireylerinin temel ihtiyaçlarına yönelik hazırlanmış bir görsel sanatlar eğitimi programı, engelli bireylerin yaşamlarında olumlu anlamda bir paylaşım, kişisel büyüme ve gelişmenin gerçekleşmesi için fırsatlar sunmaktadır. Daha kapsamlı olarak; engelli bireylere yönelik görsel sanatlar eğitimi, sosyal, duygusal,

algılama, bilme ve idrak etmeye ilişkin becerilerin gelişimine katkı sağlamaktadır. Bununla birlikte; görsel sanatlar eğitimi, algılama ve zihinde canlandırma becerilerinin edinimine ve başarı duygusunun somut olarak yaşanmasına da katkı yapmaktadır.

Görsel sanatlar eğitimi çalışmalarının, birçok duyu organına hitap etmesi, yaşantıya/uygulamaya kolayca dökülebilir olması, bireyin kendi fikir ve düşüncelerini yaptığı işe katarak-severek ve benimseyerek çalışmada bulunabilmesine olanak vermesi, bireyi sıkmadan tekrar edilebilir nitelikte olması, farklı disiplinlerle kolayca kaynaştırılabilmesi, bir etkinlikte aynı anda birkaç öğrenme alanına hitap edilebilme olanağı sunması, başka disiplin alanları ile kolayca kaynaştırılabilmesi, oyun oynama ve eğlenerek öğrenmeye fırsat tanıması, birey/öğrenci ihtiyaçlarına yönelik yenilenebilir veya değiştirilebilir olması, mekân veya materyal kısıtlaması olmaması, bireysel ve grup çalışmalarında kullanılabilir olması, her hangi bir yaş kısıtlaması içermemesi vb. nedenlerden dolayı engelli bireylerin başlı başına görsel sanatlarla rehabilite edilmelerinde önemli bir seçenek sunmaktadır.

Kaynak: Salderay, B. (2010).Engelli bireyler için görsel sanatlar eğitimi. ÖZ-VERİ, 7(2),1651-1662.  WEB: http://ulasilabilirturkiye.gov.tr/ozveri/ozveri_7.2.pdf#page=8 (20.12.2011 tarihinde ulaşılmıştır).